Çin ve Avrupa pazarlarını Orta Asya ve Kafkasya üzerinden birbirine bağlayan karayolu, demiryolu ve denizyolu güzergahlarının oluşturduğu bir ağ olan Orta Koridor, büyümenin lokomotifi haline gelme potansiyeline sahiptir. Koridoru güçlendirmeye yönelik iyileştirmeler, ticareti teşvik ederek, istihdam yaratarak ve girişimciliği destekleyerek ekonomilerin gelişmelerine yardımcı olacaktır. Yatırımların ve verimlilik arttırıcı önlemlerin bir bileşimi 2030 yılına kadar koridor üzerinde seyahat sürelerini yarı yarıya azaltabilecek ve ticaret akışlarını üç katına çıkarabilecektir.
Demiryollarını, modlar arası taşımacılığı ve denizcilik tesislerini modernize etmek için yatırımların yapılması gerekirken, koordinasyonun, lojistik olanaklarının ve dijitalleşmenin verimlilik kazanımları sağlayabilecektir. Dünya Bankası koridorun bölgede ticaretin ve ekonomik büyümenin önünü açma potansiyelini gerçeğe dönüştürmek için hükümetler ve çok taraflı kuruluşlar ile işbirliği yapmaktadır. Banka en acil olarak ele alınması gereken kısa vadeli darboğazların aşılmasına yardımcı olabilecek 10 kritik eylem belirledi:
- Almatı demiryolu hattındaki tıkanıklığı azaltmak için bir şehir baypas hattının oluşturulması. Kazakistan’ın en büyük şehri olan Almatı’da, tüm yük trenleri şehir merkezinden geçmekte ve dizel lokomotiflerin elektrikli lokomotifler ile değiştirilmesi gerekmektedir. Yapılacak bir şehir baypas hattı bu demiryolu trafik akışını iyileştirebilecektir.
- Kazakistan-Özbekistan sınır geçişinde uzun bekleme süreleri yaşanmaktadır. Bazı şirketler bunun yerine yüklerini kapasite sınırlamaları sebebiyle güzergah dışına sapılması gereken uzun ve dolaylı güzergahlar üzerinden göndermektedirler. Özbekistan ve Kazakistan arasında yeni bir demiryolu bağlantısının oluşturulması kargo sahiplerinin bu direkt güzergahlardan faydalanmalarına olanak tanıyacaktır.
- İklim değişikliği sebebiyle Hazar Denizi’nde su seviyesi düşmekte ve bu durum liman operasyonlarını etkilemektedir. Aktau Limanında işletme verimliliğinin arttırılması için amaca uygun ekipmanların tedarik edilmesine ve palamar kapasitesinin arttırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin, gemiden kıyıya elleçleme sürecindeki yavaşlık, her bir kargo türü için en uygun vinçler kullanılarak ve raylı olarak çalışan ekipmanlar edinilerek giderilebilir.
- Özellikle Gürcistan’daki lokomotif eksikliği olmak üzere demiryolu araçlarının eksikliği Orta Koridorun yük taşımacılığı için bir transit güzergahı olarak potansiyelini sınırlamakta, uzun teslim sürelerine yol açmaktadır. Demiryolu araçlarının miktarının arttırılması Koridorun kapasitesini ve verimliliğini arttıracaktır.
- Akhalkalaki-Türkiye sınır demiryolu bağlantısının geliştirilmesi ve Akhalkalaki demiryolu istasyonunun büyütülmesi. Akhalkalaki istasyonu ray açıklığının değiştiği bir nokta olduğundan dolayı, buradan Türkiye’deki Sivas’a yeni bir hat inşa edildiğinde Akhalkalaki istasyonu bir darboğaz haline gelebilir. Akhalkalaki-Türkiye sınırındaki demiryolu hattının ikili ray açıklığına sahip olacak hale getirilmesi yoluyla, ray değişimi Gürcistan veya Türkiye’de gerçekleştirilebilecek, böylelikle işletme esnekliği sağlanacaktır. Çok modlu konteynır terminalinin veya bir manevra garının yapılması yoluyla Akhalkalaki istasyonunda trenlerin yeniden konfigürasyonu hızlandırılabilir.
- Gürcistan’ın Poti Limanı 2023 yılında kapasitesine ulaştı. Poti Limanının deniz taşımacılığı elleçleme kapasitesinin arttırılması ve hinterlandındaki demiryolu bağlantı olanaklarının iyileştirilmesi, limanın daha fazla konteynır aracını barındırmasına ve konteynır transit sürelerini azaltmasına olanak tanıyacaktır.
- Sivas-Kars-Gürcistan sınırı demiryolu hattının en kısa zamanda modernize edilmesi gerekmektedir. Sınırlı yük taşımacılığı kapasitesi ve teknik açıdan eskimiş yapısı sebebiyle, Orta Koridorda en acil olarak ele alınması gereken demiryolu altyapı darboğazı bu hattadır.
- İstanbul’daki Üçüncü Köprü üzerinden Boğaziçi’ni geçecek daha yüksek kapasiteli bir yerüstü demiryolu bağlantısının geliştirilmesi, İstanbul’un Orta Koridorun Türkiye bölümünün rekabetçiliğini azaltacak bir darboğaz haline gelmesini önleyecektir.
- Romanya ve Bulgaristan’da liman ve demiryolu bağlantılarını iyileştirmek için yatırımların yapılması gerekmektedir. Bu yatırımlar söz konusu iki ülkede yurtiçi bağlantıların ve özellikle Orta Avrupa ile olmak üzere sınır ötesi bağlantıların güçlendirilmesine yardımcı olacaktır.
- Orta Koridor genelinde, ticaretin kolaylaştırılması, sınır yönetiminin ve hizmet sunumunun iyileştirilmesi önem taşımaktadır. Halihazırda, gümrük ve sınır yönetimi yeterli düzeyde dijitalleştirilmemiştir ve bu durum etkili bir bilgi paylaşımını sınırlamaktadır. Ayrıca, eşgüdümlü, programlı ve zamanlı hizmet sunumu da mevcut değildir.