Varşova, 6 Aralık , 2016 – Dünya Bankası tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, finansal sektörün geliştirilmesine yönelik çabalar banka kredilerine erişimi arttırmanın ötesine geçmelidir. Ayrıca Avrupa ve Orta Asya bölgesinde kapsayıcı büyümeyi desteklemek için finansal sistemler hem bankacılık sektörü hem de sermaye piyasaları, sigorta sektörü ve diğer banka dışı finansal kuruluşlar gibi banka dışı alt sektörler yoluyla dengeli bir şekilde gelişmelidir.
Varşova’da Polonya Merkez Bankası’nda bugün açıklanan Riskler ve Getiriler: Avrupa ve Orta Asya’da Kapsayıcı Büyüme için Finansal tercihleri Yönetmek başlıklı rapor, Avrupa ve Orta Asya bölgesinde yer alan yükselen ülkelerdeki finansal sistemin Batı Avrupa’daki yükselen ülkelerin ve birçok orta gelirli akranlarının finansal sistemlerinden çok daha az gelişmiş olduğunu ve çok daha az çeşitliliğe sahip olduğunu belirtmektedir.
Örneğin, yetişkinlerin sadece yaklaşık yüzde 38’i tasarruf ürünleri kullanırken, gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 54’tür. Ayrıca, her yüz yetişkinden sadece birkaçı sigorta ürünleri kullanmaktadır. Halk arasında bankalara karşı güvensizlik dünyanın diğer tüm bölgelerinden daha yüksektir.
Dünya Bankası Avrupa ve Orta Asya (ECA) Bölgesi Baş Ekonomisti ve raporun yazarlarından David Gould bu konuda şunları belirtiyor: “Bu güvensizliğin aşılması ve finansal sistemde çeşitliliğin arttırılması sürdürülebilir bir büyüme için büyük önem taşımaktadır. Finansal sistemin çok geniş bir yelpazeye yayılan insanlardan ve şirketlerden yararlanabilmesi için, politikaların piyasa teşvikleri yaratmak ve aynı zamanda engelleri azaltmak üzerinde odaklanması gerekmektedir. Bu rapor finansal gelişimin kilit boyutlarını analiz etmekte ve politika yapıcıların öncelikleri belirleyebilmeleri ve politika tercihlerini yönetebilmeleri için sağlam bir çerçeve sunmaktadır.”
Raporda, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümenin sağlanabilmesi için bölge ülkelerinin finansal gelişimin dört kilit boyutuna bakmaları gerektiği savunulmaktadır:
- İstikrar (örneğin takibe düşen krediler sorununun çözülmesi ve özel kredilerde volatilitenin azaltılması)
- Verimlilik (örneğin genel giderlerin ve varlıklar üzerindeki net faiz marjlarının düşürülmesi)
- Kapsama (örneğin elektronik ödeme sistemlerinin ve sigorta ürünlerinin kullanımının arttırılması)
- Derinlik (örneğin sermaye piyasalarının geliştirilmesi ve ülkenin finansal sisteminin çeşitlendirilmesi)
Rapor, 1990’lı yıllar boyunca Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki ülkelerin banka kredilerini genellikle yabancı sermaye finansmanına dayalı olarak arttırılması üzerinde odaklanan hızlı bir finansal gelişim modeli tercih ettiklerini belirtmektedir. Bu model firmalar ve hanehalkları için finansal kapsayıcılığın arttırılmasına yardımcı olmuştur ancak aynı zamanda finansal verimliliği düşürmüş ve kırılganlıkları arttırmıştır. Bunun sonucunda, bölge birincisi 1990’lı yılların sonlarında ve ikincisi 2008 sonrası olmak üzere iki büyük bankacılık krizi yaşamıştır.
Raporun eş yazarları arasında yer alan Dünya Bankası’nın Güney Asya Bölgesi Baş Ekonomistlerinden Martin Melecky’nin bu konudaki görüşleri şöyle: “Belirli bir toparlanma görmemize rağmen, bankaların tek başlarına bölgeyi uzun vadede sürükleyecek türde kapsayıcı bir büyümeyi destekleyemeyeceklerini de görmekteyiz. Özellikle düşük gelirliler arasında olmak üzere zayıf gelir artışı, mevcut durumdan memnuniyetsizliğin ve finansal sektöre duyulan güvensizliğin artmasına yol açmaktadır – bu da finansal sektör reformlarına duyulan ihtiyacı çok daha acil hale getirmektedir.”
Rapor, ECA ülkeleri için, yüksek düzeylerdeki takibe düşen kredi sorununun ele alınması, ECA ülkelerinde makro-ihtiyati politika çerçevesinin oluşturulması, kamu bankaları için yönetişim çerçevelerinin güçlendirilmesi, elektronik ödeme sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması ve iklim değişikliğinden kaynaklanan artan riskler karşısında sigorta ürünlerinin kullanımının teşvik edilmesi gibi belirli politika seçeneklerini değerlendirmenin önemine vurgu yapmaktadır.
