សង្ខេបសំខាន់ៗ
· ក្រោយពីធ្លាក់ចុះកំណើនដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាកំពុងងើបឡើងវិញ ដោយមានការទ្រទ្រង់ពីវិស័យនាំចេញដែលនៅមានភាពរឹងមាំ។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជានៅតែប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គច្រើនទៀតនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក ខណៈដែលសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកមានកំណើនយឺត។
· ធនាគារពិភពលោកបានកែសម្រួលឡើងវិញនូវការព្យាករអំពីកំណើនផ.ស.សពិតរបស់កម្ពុជា នឹងមាន ៤,៨ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដោយឃើញថា សេដ្ឋកិច្ចកំពុងមានសកម្មភាពរើបឡើងវិញជាទូទៅ។ ការនាំចេញទំនិញសម្លៀកបំពាក់, ទំនិញធ្វើដំណើរ និងទំនិញស្បែកជើង នៅមានសកម្មភាពរស់រវើកគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដដែល។ ការរកចំណូលពីវិស័យសេវាកម្ម ពិសេសពីផ្នែកធ្វើដំណើរនិងទេសចរណ៍ ក៏មានភាពប្រសើរឡើងដែរ ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រ “រស់នៅជាមួយកូវីដ-១៩” នាចុងឆ្នាំកន្លងទៅ។
· អតិផរណានៅកម្ពុជាកំពុងកើនខ្ពស់ជាងមុន និងបង្កផលប៉ះទង្គិចខ្លាំងទៅលើជីវភាពរបស់គ្រួសារក្រីក្រ ដែលក្នុងនោះមានគ្រួសារខ្លះត្រូវបានបង្ខំចិត្តកាត់បន្ថយបរិមាណអាហារហូបចុករបស់ខ្លួន និងឈប់ឱ្យកូនទៅរៀនទៀតផង។ បញ្ហានេះអាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់យូរអង្វែងទៅលើមូលធនមនុស្ស ដោយវានឹងបណ្តាលឱ្យបាត់បង់នូវផលិតភាពរបស់ពលករ និងសុខុមាលភាព និងបង្កវិសមភាពនៃការទទួលបានចំណូល។
· គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុបន្តដើរតួសំខាន់ក្នុងការងើបឡើងវិញរបស់សេដ្ឋកិច្ច ក្នុងនោះ ជំនឿទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធធនាគារនៅមានកម្រិតខ្ពស់។ កំណើនឥណទានក្នុងស្រុករក្សាបានភាពរឹងមាំ ហើយអត្រាប្តូរប្រាក់ក៏មានស្ថិរភាពដែរ។ ប្រាក់ចំណូលក្នុងស្រុកឥឡូវនេះមានកំណើនស្ទុះងើបពេញលេញវិញហើយ រីឯការចំណាយត្រូវបានរំពឹងទុកថានឹងថមថយល្បឿនបន្តិចវិញ បន្ទាប់ពីមានការចំណាយច្រើនទៅលើវិធានការសង្គ្រោះពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺរាតត្បាត នៅក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ។ តាមរយៈនេះ ឱនភាពសារពើពន្ធត្រូវបានព្យាករថានឹងរួមតូចបន្តិចមកវិញ បើទោះបីជាវានៅតែមានទំហំធំគឺ ៤,៦ភាគរយនៃផ.ស.សក៏ដោយ ហើយឱនភាពនេះនឹងត្រូវបានបំពេញមួយផ្នែកធំតាមរយៈការខ្ចីបុលពីខាងក្រៅប្រទេស។
· ទន្ទឹមនឹងការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ច ការព្យាករកំណើនពិតប្រាកដសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ត្រូវបានបន្ទាបមកនៅត្រឹម ៥,២ភាគរយ ដោយសារ តាមការព្យាករ ការធ្លាក់ចុះនៃពាណិជ្ជកម្មសកល ជាពិសេសនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន។ សហរដ្ឋអាមេរិកជាទីផ្សារនាំចេញធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ហើយប្រទេសចិនក៏ជាប្រភពធំជាងគេនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសរបស់ខ្លួនដែរ។
· ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទស្សនវិស័យរយៈពេលមធ្យមនៅមានភាពវិជ្ជមាន ដោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជួយគាំទ្រដល់កំណើននៃផលិតកម្មកសិកម្ម និងការកែច្នៃកសិផល។ ការវិនិយោគខ្លាំងទៅលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានានឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់វិស័យជាច្រើន រួមទាំងវិស័យទេសចរណ៍ និងបដិសណ្ឋារកិច្ច ដែលទំនងជានឹងមានសន្ទុះកើនឡើងថែមទៀត។
· ប្រសិនបើតម្លៃថាមពលនៅតែខ្ពស់យូរទៀត វានឹងធ្វើឱ្យលក្ខខណ្ឌពាណិជ្ជកម្មកាន់តែមានសភាពយ៉ាប់យ៉ឺនខ្លាំង ដែលនឹងបំផ្លាញទំនុកចិត្តរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ និងលទ្ធភាពរកចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ជាមួយគ្នានេះដែរ កំណើនឥណទានខ្ពស់ និងការប្រមូលផ្តុំឥណទានក្នុងស្រុកនៅក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ នៅតែជាហានិភ័យធំចំពោះស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់កម្ពុជា។
· ដើម្បីរក្សាឱ្យបាននូវនិរន្តរភាពសេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជាត្រូវតែពង្រីកលំហសារពើពន្ធឡើងវិញ។ ក្នុងន័យនេះ ធនាគារពិភពលោកសូមជូនអនុសាសន៍ ដូចតទៅ៖
o ពង្រីងមូលដ្ឋានពន្ធ។
o ការពាររក្សាឱ្យបាននូវស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។
o ជំរុញលើកកម្ពស់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក ជាពិសេសក្នុងផ្នែកធ្វើដំណើរ ទេសចរណ៍ និងបដិសណ្ឋារកិច្ច។
o ដោះស្រាយឧបសគ្គក្នុងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ក្នុងនោះរួមមានចំណាយថ្លៃដើមខ្ពស់លើឡូហ្ស៊ិស្ទិក និងការដឹកជញ្ជូន ព្រមទាំងរកវិធីសម្រួលឧបសគ្គសម្រាប់ផ្នែកផ្គត់ផ្គង់តាមរយៈការកាត់បន្ថយចំណាយថ្លៃដើមលើថាមពល, លើការធ្វើអាជីវកម្ម និងការចេញអាជ្ញាបណ្ណអាជីវកម្ម។ ការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះនឹងមានប្រយោជន៍ជួយធុរកិច្ចផ្នែកនាំចេញឱ្យស្តារសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងនៅក្រៅស្រុកបានទៀតផង។
· ជំពូក ផ្តោតពិសេស នៃរបាយការណ៍នេះ ពិនិត្យមើលលើភាពក្រីក្រដើម្បីកំណត់ពីផលប៉ះពាល់នៃអតិផរណាទៅលើក្រុមប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះបំផុត និងកំណត់វិធានការដែលអាចយកមកអនុវត្ត ដើម្បីសម្រាលការលំបាកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។
· ទិន្នន័យបង្ហាញថា ក្នុងអំឡុងពេលមានការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ គ្រួសារកម្ពុជាជាង ៦០ភាគរយ និងគ្រួសារក្រីក្រប្រហែល ៩០ភាគរយ បានកាត់បន្ថយការទទួលទានអាហាររបស់ពួកគេ។ អត្រាបោះបង់ការសិក្សានៅថ្នាក់ជាតិបានកើនឡើងក្នុងឆ្នាំ២០១៩/២០២០ ដែលជាការដើរបញ្ច្រាសទៅនឹងនិន្នាការឆ្នាំមុនៗដែលអត្រានេះបានធ្លាក់ចុះ ហើយប្រហែល ១៤ភាគរយ នៃកុមារក្រីក្រដែលមានអាយុពី ៦ ទៅ ១៧ឆ្នាំ បានបោះបង់ការសិក្សានៅដើមឆ្នាំ២០២២។
· ការវិភាគសាកល្បងមួយបង្ហាញថា អតិផរណាបច្ចុប្បន្នអាចធ្វើឱ្យភាពក្រីក្រកើនកាន់តែខ្ពស់ថែមទៀត។
· ការពង្រីកកម្មវិធីគាំពារសង្គមបណ្តោះអាសន្ន និងចំគោលដៅល្អ ជាពិសេសតាមរយៈការផ្ទេរសាច់ប្រាក់ នឹងជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការពារជនក្រីក្រនិងក្រុមជនងាយរងគ្រោះ បានច្រើន។