ANKARA, 16 Mayıs 2024— Türkiye Hükümeti, Dünya Bankası ve Türk kalkınma bankaları bugün ‘Dağıtık Enerji için Piyasa Dönüşümünün Hızlandırılması’ başlıklı 1 milyar ABD$’lık program için bir anlaşma imzaladı. Bu yenilikçi program ülkenin Ulusal Enerji Planını destekleme hedefi doğrultusunda Türkiye’nin dağıtık güneş enerjisi piyasasının kurularak genişletilmesine ve bir batarya depolama programının pilot uygulamasının gerçekleştirilmesine yardımcı olacaktır.
Hükümet 2022 itibariyle 9,5 GW olan güneş enerjisi kurulu gücünü 2035 yılına kadar önemli ölçüde arttırarak 52,9 GW’a çıkarmayı hedeflemektedir. Batarya depolama kapasitesi için belirlenen hedef ise 7,5 GW’tır. Hükümet, bu ve diğer temiz enerji önlemleri ile, 2053 yılına kadar Türkiye ekonomisini karbondan arındırma çabalarının bütüncül bir parçası olarak enerji güvenliğini güçlendirmektedir.
Program, ülke sistemlerini kullanması ve özel sektör finansmanını çeşitlendirmeye yönelik bir platform oluşturması bakımından yenilikçidir. Türkiye’de ilk kez uygulanan sonuca bağlı finansman programı kapsamında, Dünya Bankası fonları önceden kararlaştırılan sonuçlara ulaşıldıkça ve bağımsız bir şekilde doğrulandıkça kullandırılacaktır.
Program Türkiye’nin önde gelen kamu ve özel sektör kalkınma bankaları tarafından uygulanacaktır: kamuya ait Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası (TKYB) ve özel sektöre ait Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB). İki banka paralel bir şekilde çalışarak Türkiye’nin dağıtık enerji piyasasını iki aşama halinde geliştirecektir. İlk olarak, ticari ve sınai müşteriler için çatı üzeri ve zemine monte edilen güneş enerjisi sistemlerini geliştiren özel sektör yatırımcılarına doğrudan finansman sağlayacaklardır. İkinci olarak, güneş enerjisi yatırımcılarına benzer krediler sağlamaları için yerel ticari bankaları veya kiralama şirketlerini destekleyeceklerdir. Program böylece dağıtık güneş enerjisinin kullanımının arttırılması için giderek daha fazla çeşitlenen bir finansman kaynakları piyasası geliştirecektir.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez program ile ilgili olarak şunları vurguladı: “Türkiye son zamanlarda enerji dönüşümü ile ilgili olarak gelişmekte olan piyasa ekonomileri arasında görülen en iddialı programlardan birine imza attı. Dünya Bankası, 2035 yılına kadar yenilenebilir enerjiyi iki katına çıkarma yönündeki bu kararlılığı olumlu karşılamakta ve bugün imzaladığımız gibi projelerle enerji güvenliğini sağlama, tüketiciler için enerji maliyetlerini düşürme ve iklim değişikliğiyle mücadele çabalarında ülkeye eşlik etmekten mutluluk duymaktadır.
Dünya Bankası finansmanı, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (IBRD) sağlanacak 600 milyon Euro (yaklaşık 657 milyon ABD$) bir kredi ve Temiz Teknoloji Fonu’ndan (CTF) sağlanacak 30 milyon ABD$’lık bir kredinin yanında, Dünya Bankası’nın Enerji Sektörü Yönetim Yardım Programından (ESMAP) sağlanacak 3 milyon ABD$ tutarında bir hibe finansmanından oluşacaktır. Programın ayrıca 259 milyon ABD$ tutarında özel sermayeyi de harekete geçirmesi beklenmektedir.
Dünya Bankası’nın programdan sorumlu Baş Enerji Uzmanı Manuel Berlengiero ise yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Proje artan elektrik talebini karşılamanın yanında, dağıtık güneş enerjisi ve depolama çözümleri için özel yatırımları çekebilecek ve sonuçta daha az kamu desteği veya imtiyazlı destek ile işleyebilecek olgunlaşmış bir piyasaya geçiş için gerekli temelleri oluşturarak piyasa gelişiminin bir sonraki aşamasını hızlandıracaktır.”
Bugün imzalanan program Türkiye’nin enerji, ulaştırma, sanayi, şehircilik, tarım, su ve orman yönetimi gibi çeşitli sektörlerdeki yeşil dönüşüm sürecine yönelik daha geniş kapsamlı Dünya Bankası desteğinin bir parçasını oluşturmaktadır.
Program Dünya Bankası’nın Avrupa ve Orta Asya Yenilenebilir Enerji Ölçeklendirme (ECARES) Programının başlangıç bileşenini oluşturmaktadır. Bu 2 milyar ABD$ tutarındaki 10 yıllık program yeni piyasalar oluşturarak ve geliştirerek bölge genelinde 15 GW’lık yenilenebilir enerji kapasitesi geliştirilmesini destekleyecektir. ECARES bir yandan ülkelerin çok çeşitli araçlar ve finansman çözümleri arasından seçim yapmalarına imkan tanırken aynı zamanda ülkeler arasında bilgi paylaşımını ve başarıların tekrarlanmasını sağlayacak bir mekanizma sunacaktır. Yenilenebilir enerjiye yatırım yapmak, Dünya Bankası’nın yaşanabilir ve yoksulluğun olmadığı bir dünya yaratma vizyonunun bir parçasını oluşturmaktadır.
