WASHINGTON, 16 Eylül 2020 – Dünya Bankası’nın dünya genelinde pandemi öncesi insan sermayesi, sonuçlarını ölçtüğü İnsan sermayesi Endeksinin (HCI) son güncellemesine göre, çocukluk ve gençlik yıllarında eğitim ve sağlıklarına yapılan yatırımların devam etmesi sayesinde Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki gençlere üretken yetişkinler haline gelebilmek için ihtiyaç duydukları fırsatlar sunuluyor.
Bununla birlikte, Covid-19 pandemisi, bir yandan hükümetler okulların kapanması da dahil olmak üzere halk sağlığını korumaya yönelik kısıtlamalar karşısında sağlık ve eğitim hizmetlerini sürdürmek için mücadele ederlerken, şimdiye kadar elde edilen kazanımları tehdit ediyor.
HCI 2020'ye dahil olan 48 Avrupa ve Orta Asya ülkesinden 33'ü dünyanın en üst üçte birlik dilimi içinde ve neredeyse tamamı ilk en üst yüzde 50’lik bölümde yer alıyor. Bu bulgular, daha zengin ülkelerin temel eğitim ve sağlık hizmetlerine yoksul ülkelere göre daha fazla yatırım yapabildikleri düşünüldüğünde, bölge ülkelerinin gelir seviyelerinin nispeten yüksek olması ile büyük ölçüde uyumludur. Ancak bölge içinde önemli farklılıklar görülmektedir. Bölgenin yükselen ve gelişen ekonomileri arasında, Polonya'da doğan bir çocuk, tam eğitimli ve optimal sağlık durumuna sahip bir yetişkinin üretkenliğinin yüzde 75'ini elde etmeyi bekleyebilir. Öte yandan, Tacikistan'da doğan bir çocuk yalnızca bu üretkenlik seviyesinin sadece yüzde 50’sine ulaşmayı bekleyebilmektedir.
Dünya Bankası Grubu’nun Avrupa ve Orta Asya bölgesinden sorumlu Başkan Yardımcısı Anna Bjerde bu konuda şunları söyledi: “Avrupa ve Orta Asya bölgesindeki hükümetler, büyüme ve kalkınmanın temel itici güçleri olan sağlık ve eğitim yatırımlarına öncelik verme konusunda oldukça başarılı olmuşlardır. Öte yandan, Covid-19'un ortaya çıkardığı zorluklar, insanların kaliteli eğitim ve sağlık hizmeti almalarını sağlamak için, hizmet sunumunun iyileştirilmesinde ve sosyal yardım programlarının geliştirilmesinde teknolojiden daha fazla yararlanma dahil olmak üzere daha da güçlü bir politika müdahalesi gerektiriyor."
Bu yılki rapor, 103 ülkede insan sermayesi gelişiminin 2010'dan 2020'ye kadar on yıllık bir analizini içeriyor. Arnavutluk, Azerbaycan ve Rusya, küresel ölçekte sağlık ve eğitim alanında en fazla iyileşme kaydeden ilk 10 ülke arasında yer alıyor.
Dünya Bankası, hükümetlerin salgın sonrası dönemde daha dayanıklı ve kapsayıcı ekonomiler inşa edecek uzun soluklu çözümler geliştirmelerine yardımcı oluyor. Bu çalışmalara örnek olarak, Dünya Bankası Ukrayna’da ülkenin Covid-19'a karşı sağlık müdahalelerini güçlendirmektedir ve bu kapsamda 40 hastanede acil servisler ve kalp krizi üniteleri modernize edilirken ve binlerce Ukraynalı doktora eğitim verilmektedir. Türkiye'de, Dünya Bankası okullar yeniden açıldığında uygulanacak karma eğitim ve öğretim için televizyon ve dijital uygulama içeriklerinin geliştirilmesini desteklemektedir.
Sağlık alanındaki bölgesel başarılar
Genel olarak, bölgedeki sağlık sonuçları küresel standartlara göre nispeten iyidir. Son 10 yıllık dönemde çocuk ölüm oranları önemli ölçüde düşmüştür; Azerbaycan, Kazakistan ve Türkiye çocuk ölümlerinde en büyük gelişme kaydeden ülkeler arasındadır. Benzer şekilde, çocuklarda büyüme geriliği oranları da özellikle Arnavutluk, Azerbaycan, Kuzey Makedonya ve Türkiye'de önemli ölçüde düşmüştür.
Yetişkin ölüm oranları da önemli ölçüde azalmıştır ve Kazakistan, Rusya ve Ukrayna en fazla iyileşme kaydeden ülkeler olmuştur. Bununla birlikte, bazı ülkelerde yetişkin ölüm oranları halen yüksektir.
Eğitim alanındaki bölgesel sonuçlar
Bölge küresel standartlara göre iyi bir performans sergilese de, bölgenin temel eğitim sonuçları karışık bir tablo sunmaktadır. Geçtiğimiz on yıllık dönemde, beklenen eğitim sürelerinde artış kaydedilmiştir; Azerbaycan, Arnavutluk, Karadağ, Polonya ve Rusya en büyük kazanım elde eden ülkeler arasında yer almaktadır – temel olarak orta öğretimde ve ilk öğretim öncesindeki okullaşma oranlarında kaydedilen iyileşmeler sayesinde. Bununla birlikte, beklenen eğitim süreleri, Bulgaristan, Moldova, Romanya ve Ukrayna gibi bazı ülkelerde ise azalmıştır.
Ortalama olarak eğitimin kalitesi son on yılda bölge genelinde iyileşmemiştir. Eğitimin kalitesinde düşüşlerin görüldüğü ülkeler arasında Bulgaristan ve Ukrayna bulunmaktadır. Eğitim kalitesinde iyileştirme sağlayan ülkeler arasında ise Arnavutluk, Moldova ve Karadağ bulunmaktadır.
Küresel olarak, HCI raporu, ülkelerdeki politika yapıcıların en çok ihtiyacı olan kesimleri desteklemesini sağlamak için verilerin daha iyi ölçülmesi çağrısında bulunmaktadır.
Dünya Bankası’nın HCI endeksi, çocukların hayatta kalması (doğumdan 5 yaşa kadar); kaliteye göre düzeltilmiş beklenen ilköğretim ve ortaöğretim eğitim süresi; çocuklarda büyüme geriliği ve yetişkin hayatta kalma oranları gibi ölçüler bakımından bir çocuğun doğumdan 18 yaşa takip ettiği yolu incelemektedir. HCI 2020, bu yılın Mart ayına kadar olan verilere dayalı olarak, pandemi sonrası toparlanma süreci için sağlık ve eğitim politikalarına ve yatırımlarına bilgi girdisi sağlayabilecek çok önemli pandemi öncesi durum verileri sunmaktadır.
