ผู้หญิงเจริญก้าวหน้า แต่ยังคงมีอุปสรรคในเส้นทางสู่ความเสมอภาคระหว่างเพศ

8 มีนาคม พ.ศ.2553 – ในวันสตรีสากลปีนี้ผู้หญิงทั่วโลกมีสิทธิได้ฉลองความก้าวหน้าในหลายด้าน ทุกวันนี้ผู้หญิงเป็นผู้นำในประเทศที่หลากหลายนับตั้งแต่เยอรมนี ชิลีและไลบีเรีย ผู้หญิงในปัจจุบันมีอายุขัยที่ยาวนานกว่าและมีความเป็นอยู่ที่ดีกว่ายุคแม่และย่ายายของพวกเธอ พร้อมกับมีคุณูปการเพิ่มมากขึ้นต่อเศรษฐกิจโลก กระนั้นก็ตามยังคงมีผู้หญิงอีกจำนวนมากเกินไปที่ยังคงต้องเสียชีวิตจากการคลอดลูกและทำงานโดยได้ค่าตอบแทนน้อยกว่าผู้ชายที่ทำงานแบบเดียวกัน

“เราได้เห็นและผ่านช่วงแห่งความเปลี่ยนแปลงอันยิ่งใหญ่ในช่วงยี่สิบปีที่ผ่านมา”  เมย์รา บูวินิค ผู้อำนวยการด้านมิติหญิงชายแห่งธนาคารโลกกล่าว “ผู้หญิงได้ก้าวเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมืองมากขึ้นและอีกจำนวนมากกว่านั้นที่เข้ามามีบทบาทในภาคแรงงาน พวกเธอกำลังก้าวข้ามสิ่งกีดขวางทุกประเภท”

นับตั้งแต่ทศวรรษที่ 2513 เป็นต้นมา อายุขัยของผู้หญิงในประเทศกำลังพัฒนาเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ย 20 ปี ขณะที่ช่องว่างในระดับโลกระหว่างเด็กหญิงกับเด็กชายที่ได้ไปโรงเรียนระดับประถมก็ลดตัวลงอย่างรวดเร็ว

แต่ผู้หญิงยังคงล้าหลังผู้ชายในด้านความก้าวหน้าในวิชาชีพ ในสาขาธนาคารหรือการเกษตร เงินเดือนผู้หญิงโดยเฉลี่ยแล้วยังคงต่ำกว่าผู้ชายที่ทำหน้าที่เดียวกันร้อยละ 22 และพวกเธอยังเผชิญอุปสรรคการเข้าถึงบริการเงินกู้ เช่นในแอฟริกา ผู้หญิงในแอฟริกาได้รับเงินกู้เพียงร้อยละ 1 ของเงินกู้ทั้งหมดสำหรับภาคการเกษตร ถึงแม้ว่าผู้หญิงเป็นประชากรส่วนใหญ่ของแรงงานในภาคเกษตร ยิ่งไปกว่านี้ผู้หญิงในประเทศกำลังพัฒนามีอัตราความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากการทำหน้าที่แม่สูงกว่าผู้หญิงในประเทศร่ำรวยร้อยละ 13

การพัฒนาชีวิตผู้หญิง

ธนาคารโลกได้เพิ่มการสนับสนุนในภาพรวมสำหรับกิจการเรื่องมิติหญิงชายในประเทศกำลังพัฒนา โดยประเด็นเรื่องมิติหญิงชายเป็นปัจจัยในการเตรียมโครงการให้เงินกู้ร้อยละ 45 ในปีงบประมาณพ.ศ.2551 (ตั้งแต่เดือนกรกฏาคมพ.ศ.2550 ถึงเดือนมิถุนายน พ.ศ.2551) เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 35 ในปีงบประมาณพ.ศ.2549

“เราจะยังคงพยามยามทุกวิถีทางที่จะส่งเสริมบทบาทของผู้หญิงในระบบเศรษฐกิจ ไม่ใช่เพียงเพราะนั่นเป็นสิ่งที่ดีสำหรับผู้หญิง แต่ทั้งนี้เพื่อการพัฒนาและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ” โอตาเวียโน คานูโต รองประธานธนาคารโลกด้านการขจัดความยากจนและการบริหารจัดการเศรษฐกิจกล่าว

ตัวอย่างเช่นในซับซาฮาราแอฟริกา ในกรณีที่มีการกระจายปัจจัยการผลิตอย่างเท่าเทียมกันมากขึ้นระหว่างผู้ชายกับผู้หญิง กิจกรรมทางการเกษตรสามารถถีบตัวเพิ่มขึ้นสูงอีกร้อยละ 20 และในประเทศอย่างเช่นบราซิล โอกาสรอดชีวิตของเด็กแต่ละคนเพิ่มขึ้นประมาณร้อยละ 20 ถ้าแม่เป็นผู้จัดการรายได้แทนที่จะเป็นพ่อ

วิธีหนึ่งที่ธนาคารโลกกำลังช่วยเหลือผู้หญิงก็คือการเพิ่มความสำคัญของมิติหญิงชายในภาคเศรษฐกิจมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การเข้าถึงเงินกู้และการเกษตร

ด้วยเหตุนี้แผนปฏิบัติการมิติหญิงชาย (Gender Action Plan- GAP) ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2550 ของธนาคารโลกจึงมีบทบาทสำคัญยิ่ง เช่นในสปป.ลาว ธนาคารโลกโดยผ่าน GAP กับรัฐบาลออสเตรเลียร่วมกันสนับสนุนโครงการหนึ่งที่ประสบความสำเร็จ ที่มุ่งเน้นช่วยเหลือครอบครัวที่มีผู้หญิงเป็นหัวหน้าครอบครัวให้มีโอกาสได้มีไฟฟ้าใช้ ครัวเรือนที่มีผู้หญิงเป็นผู้นำในลาวมีสัดส่วนเท่ากับร้อยละ 43 ของครัวเรือนยากจนทั้งหมด

และผู้หญิงที่มีลูกทั่วโลกกำลังได้รับการส่งเสริมศักยภาพโดยผ่านโครงการให้เงินช่วยเหลืออย่างมีเงื่อนไข ซึ่งภายใต้โครงการนี้ ผู้หญิงได้รับเบี้ยเลี้ยงเป็นเงินสดเพื่อแลกกับการให้ลูกไปเรียนหนังสือในโรงเรียนหรือให้ได้รับการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ธนาคารโลกสนับสนุนโครงการเช่นนี้ใน 13 ประเทศมูลค่า 2.4 พันล้านเหรียญในปีงบประมาณ 2552 ในช่วงที่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจ นอกจากนี้ธนาคารยังช่วยผลักดันให้ผู้หญิงมีสิทธิในการถือครองกรรมสิทธิที่ดินตามกฏหมายร่วมกับสามี แทนที่เอกสารสิทธิทรัพย์สินเหล่านี้จะอยู่ในชื่อสามีเท่านั้น ดังเช่นตัวอย่างในประเทศเอธิโอเปีย

ในแอฟริกา ประเทศอย่างกาน่ากับเคนยา ธนาคารโลกกำลังดำเนินงานเพื่อลดอัตราการติดเชื้อของเอชไอวีเอดส์ ปรับปรุงคุณภาพการศึกษาและขยายโอกาสการเข้าถึงน้ำและสุขอนามัย ในเอเชียตะวันออกและแปซิฟิค ธนาคารโลกกำลังเตรียมยกร่างแผนปฏิบัติงานในระดับภูมิภาคด้านมิติหญิงชายฉบับใหม่ เพื่อแก้ไขอุปสรรคท้าทายต่างๆที่คนทั้งสองเพศยังคงเผชิญอยู่ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ จนถึงเรื่องการแสวงหาโอกาสด้านการงาน

“เมื่อคุณได้ลงทุนในการศึกษาของคนของคุณแล้ว ต้องมั่นใจว่าการลงทุนนั้นจะนำมาซึ่งผลตอบแทน” วิกรัม เนห์รู
ผู้อำนวยการธนาคารโลกด้านขจัดความยากจนและการบริหารจัดการเศรษฐกิจในเอเชียตะวันออกและแปซิฟิคกล่าว

ในแอฟกานิสถาน ตั้งแต่ปีพ.ศ.2544 ธนาคารโลกร่วมกับหุ้นส่วนนานาชาติอื่นๆ ดำเนินโครงการด้านการศึกษาที่มุ่งเน้นสร้างโอกาสให้เด็กผู้หญิงเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพในทุกระดับมากขึ้น การลงทะเบียนเข้าเรียนหนังสือในเกรด 1-12 เพิ่มขึ้นจาก 3.9 ล้านคนในปีพ.ศ 2547 เป็น 6.2 ล้านคนในปีพ.ศ. 2551 โดยการลงทะเบียนเข้าโรงเรียนของเด็กหญิงพุ่งสูงจาก 839,000 คนไปเป็น 2.2 ล้านคนและเด็กผู้ชายจาก 2.6 คนเพิ่มขึ้นเป็น 3.9 ล้านคน ซึ่งนับเป็นอัตราการลงทะเบียนเรียนหนังสือที่สูงที่สุดในประวัติศาสตร์ประเทศแอฟกานิสถาน

ในยุโรปตะวันออกและเอเชียกลาง ธนาคารกำลังดำเนินงานเพื่อลดความไม่เสมอภาคระหว่างเพศที่เป็นผลมาจากการเปลี่ยนผ่านไปสู่เศรษฐกิจตลาด และในละตินอเมริกากับแคริบเบียน กิจกรรมด้านมิติหญิงชายครอบคลุมเรื่องความพยายามที่จะผนวกมิตินี้เข้าไปเรื่องการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ตัวอย่างเช่นโครงการถนนในชนบทของเปรู ซึ่งมีการจ้างงานผู้หญิงมากขึ้นมาทำงานดูแลซ่อมบำรุงถนน เพื่อช่วยให้ผู้หญิงคนอื่นสามารถเดินทางไปได้ในระยะทางที่ไกลขึ้นและปลอดภัยยิ่งขึ้น

หนทางสู่อนาคต

เมย์รา บูวินิค ผู้อำนวยการด้านมิติหญิงชายแห่งธนาคารโลกเปิดเผยถึงทิศทางการให้เงินกู้ว่าธนาคารมุ่งที่จะสนับสนุนผู้หญิงกับกิจกรรมด้านการพัฒนา เพื่อแก้ไขปัญหาที่ยังไม่ได้มีการแก้ไข

ในเรื่องอัตราการตายของแม่ระหว่างคลอดลูก ธนาคารโลกกำลังเตรียมแผนปฏิบัติการเรื่องอนามัยเจริญพันธุ์ ขณะเดียวกันธนาคารกำลังปรับปรุงบริการด้านเศรษฐกิจและการเงินกับผู้ประกอบการที่เป็นผู้หญิง แต่ความพยายามเหล่านี้จะไม่เกิดผลเพียงพอถ้าขาดพื้นฐานด้านข้อมูลที่ชัดเจนและการประเมินผลที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นในพื้นที่เป้าหมาย

“เราต้องการเปลี่ยนผ่านจากช่วงการรณรงค์ไปสู่ปฏิบัติการที่มีพื้นฐานจากข้อเท็จจริง” อเรียน่า เลโกวินี่ หัวหน้าโครงการความคิดริเริ่มการประเมินผลกระทบของการพัฒนากล่าวระหว่างเวทีสัมนาเรื่องการประเมินผล
“เราพบว่ามีข้อเท็จจริงและข้อถกเถียงทางเศรษฐกิจที่มีน้ำหนักมากในเรื่องการต้องคำนึงถึงมิติหญิงชาย”

“การทำงานเพื่อความเสมอภาคของผู้หญิงเป็นประเด็นที่ต้องทำในเชิงศีลธรรม แต่นอกจากนี้ภารกิจนี้ยังคงเป็นย่างก้าวที่ฉลาดในเชิงเศรษฐกิจ” บูวินิคกล่าว “คุณูปการประการหนึ่งของธนาคารโลกในฐานะองค์กรระดับโลกคือการสร้างหลักประกันว่าโลกเข้าใจในประเด็นนี้และลงมือปฏิบัติไปสู่เป้าหมาย”