BRUKSELA, 19 grudnia 2024 r. — Jak podaje Bank Światowy w najnowszej edycji raportu na temat sytuacji gospodarczej w Unii Europejskiej (EU Regular Economic Report), eksport czystych technologii z krajów Europy Środkowo-Wschodniej może zwiększyć się co najmniej trzykrotnie, wzmacniając gospodarkę i globalną konkurencyjność UE.
Autorzy tegorocznego raportu zwracają uwagę, że UE wychodzi z bezprecedensowego cyklu zacieśniania monetarnego, uniknąwszy głębokiej recesji i masowej utraty miejsc pracy. PKB unii ma w przyszłym roku wzrosnąć o 1,4 proc., choć dynamika w poszczególnych państwach członkowskich będzie zróżnicowana. Tempo wzrostu płac realnych poprawia się dzięki spowalniającej inflacji i utrzymującemu się wzrostowi płac nominalnych. Wśród zagrożeń na czoło wysuwają się napięcia geopolityczne, zakłócenia w handlu oraz nierównomierne ożywienie gospodarcze w połączeniu z podwyższonymi kosztami życia na obszarze całej UE.
„Historycznie wysoki poziom cen najbardziej uderza w najsłabsze grupy społeczne w Europie: niektóre rodziny połowę swych dochodów wydają na żywność, a osoby niewykwalifikowane i pracownicy fizyczni borykają się z nierównościami na rynku pracy” – mówi Anna Akhalkatsi, dyrektor Banku Światowego na Unię Europejską. „Potrzebne są programy społeczne ukierunkowane na najbardziej potrzebujących, by przeciwdziałać wykluczeniu ekonomicznemu. Zielona transformacja to szansa na nowe miejsca pracy i długofalowe ożywienie wielu gałęzi gospodarki na bardziej sprawiedliwych zasadach.”
Dzięki czystym technologiom w sektorze energetycznym, które są niezbędne dla osiągnięcia zerowych emisji netto w perspektywie 2050 roku, UE może być jednym z kluczowych graczy na szybko rozwijającym się światowym rynku, a jednocześnie odpowiedzieć na rosnący popyt wewnętrzny. Unijny Akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie (Net-Zero Industry Act, NZIA) przewiduje, że do 2030 roku UE będzie w stanie pokryć 40 proc. własnego zapotrzebowania na zielone technologie, a do 2040 roku 15 proc. światowego rynku.
Sektor czystych technologii w czterech analizowanych krajach UE: Bułgarii, Chorwacji, Polsce i Rumunii ma znaczący potencjał wzrostu. Jak wynika z przeprowadzonych przez Bank Światowy symulacji, kraje te mogłyby co najmniej potroić wielkość eksportu baterii do pojazdów elektrycznych, pomp ciepła, turbin wiatrowych i paneli słonecznych, jeśli utrzymają swoje dotychczasowe udziały w rynku, a cele NZIA zostaną osiągnięte. Rozbudowa ośrodków przemysłowych czystych technologii na bazie istniejących łańcuchów wartości mogłaby przyspieszyć rozwój regionalny, ograniczyć uzależnienie od importu energii i pobudzić ożywienie gospodarcze w całej UE.
Warunkiem realizacji tych korzyści są znaczące inwestycje sektora prywatnego oraz skoordynowana strategia na poziomie unijnym. Autorzy raportu ostrzegają, że bez niej może pojawić się wewnętrzna konkurencja między państwami członkowskimi inwestującymi w rozwój tych samych branż. Chcąc pozyskać kapitał prywatny kraje unijne powinny wyjść poza ekosystem dotacji: W analizowanych czterech krajach UE kluczowymi czynnikami przyciągającymi bezpośrednie inwestycje zagraniczne są silne łańcuchy dostaw i ekosystemy B+R, a także wykwalifikowani pracownicy.
Dodatkowe informacje i poprzednie edycje raportu znajdują się na stronie: www.worldbank.org/eurer.
