W różnorodności siła: pozyskanie nowych rynków w UE11

Trwałe efekty globalnego kryzysu finansowego – w tym wzrost bezrobocia i spowolnienie tempa wzrostu eksportu – nadal wywierają wpływ na kraje w Europie w tym na kraje regionu UE11 – Bułgarię, Chorwację, Republikę Czeską, Estonię, Łotwę, Litwę, Węgry, Polskę, Rumunię, Słowenię oraz Słowację. W 2012 roku ta grupa krajów zanotowała wzrost gospodarczy na poziomie jedynie 0,8% – czterokrotny spadek w porównaniu z rokiem poprzednim. Spadek popytu krajowego, ujemny wzrost zatrudnienia oraz spadek wewnątrzwspólnotowych obrotów handlowych w pierwszej połowie 2013 roku wskazują na prognozowaną, identyczną stopę wzrostu gospodarczego w tym regionie tzn. 0,8% w roku 2013. Chociaż oczekuje się przyspieszenia tempa wzrostu w 2014 roku, poprawa sytuacji na rynkach pracy tych krajów nastąpi, jak się przewiduje, dopiero w średnim terminie.

Pomimo powolnego tempa odbudowy działalności gospodarczej, kraje UE11 pozostają atrakcyjne dla zagranicznych inwestorów dzięki stabilnej polityce gospodarczej, spokojnym rynkom finansowym i znacznemu poziomowi płynności globalnej. Przy wydajności pracy rosnącej szybciej niż tempo wzrostu kosztów pracy, region wzmocnił swoją konkurencyjność. Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich pozostaje stabilny. 

Pozytywny trend w gospodarce, który nabrał szczególnego tempa w ciągu ostatniego roku jest ciągła dywersyfikacja rynków eksportowych krajów UE11.  Chociaż bardziej tradycyjne kierunki handlu z sąsiadami w ramach UE takimi jak Niemcy, Grecja i Austria pozostają istotne, eksport do wielu krajów spoza Unii staje się coraz istotniejszy – w szczególności eksport do USA, na Ukrainę i do Rosji.  

“Chociaż ekspansja na rynki poza UE nie zdołała w pełni zrekompensować słabnącego popytu eksportowego z samej Unii Europejskiej, jest to jednak pozytywny trend, który nadal będzie wspierał proces poprawy wyników gospodarczych w krajach UE11,” powiedziała Gallina A. Vincelette, Starszy ekonomista w Banku Światowym i czołowy autor ostatniego Regionalnego Raportu Gospodarczego dla regionu UE11, który analizuje tendencje w gospodarce regionu.

Krajem, który najbardziej wyróżnia się swoją szczególną rolą w procesie dywersyfikacji obrotów handlowych w regionie była Rosja – odpowiedzialna za ok. 25% wzrostu eksportu krajów UE11 do krajów spoza Unii Rosja, najmłodszy obecnie członek Światowej Organizacji Handlu (WTO), przechodzi przez okres zmian swoich rynków eksportowych i importowych w wyniku różnych zaleceń ekonomicznych przekazywanych jej przez Organizację. Zmiany te wywarły natychmiast wpływ na obroty handlowe z krajami UE11. Obniżka importowych taryf celnych w Rosji i likwidacja barier handlowych spowodowały gwałtowny wzrost handlu przynosząc mniej ograniczony przepływ towarów z regionu UE11 do gospodarki rosyjskiej wartej 2 mld zapewniając sprzedaż po bardziej konkurencyjnych cenach.   

Chociaż nie jest całkowicie jasne, w jakim stopniu same obniżone taryfy powodują wzrost udziału pozycji Rosji, jako istotnego importera towarów z krajów UE11, wydaje się, że poziom taryf stał się przynajmniej jednym z czynników kierowania coraz większej ilości towarów z krajów UE11 do Rosji. Przy spadających taryfach importowych na lekkie samochody dostawcze w wyniku wejścia Rosji do WTO, wpływ tej sytuacji na eksport z regionu UE11 w tym obszarze natychmiast wygenerował wyniki – eksport maszyn i sprzętu transportowego wzrósł o ponad 23% pomiędzy rokiem 2011, a rokiem 2012, stanowiąc ponad połowę eksportu regionu do Rosji, przy czym eksport pojazdów drogowych stanowił prawie 37% tego wzrostu, a eksport maszyn przemysłowych i specjalistycznych osiągnął dalsze 26% łącznej wielkości.

Uwzględniając przewidywany, ograniczony wzrost gospodarczy w krajach UE11 w roku 2013, te korzyści gospodarcze nabierają większej wartości. Budując pozytywne trendy takie jak dywersyfikacja rynków i stabilny poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych, kraje UE11 stają przed możliwością lepszego wykorzystania szans gospodarczych w sytuacji ograniczonego wzrostu na świecie. Kładąc te fundamenty w okresie relatywnie niskiego wzrostu, kraje regionu UE11 mają szansę pójść drogą odbudowy silnej gospodarki, co może nastąpić raczej szybciej, niż później.