Макро эдийн засгийн менежмент нь эмзэг байдлыг бууруулахад чиглэхийн зэрэгцээ дунд хугацааны хүртээмжтэй өсөлтийг тэтгэхэд анхаарах нь зүйтэй хэмээн энэ удаагийн тайлан зөвлөж байна
АНУ, ВАШИНГТОН ХОТ, 2016 оны аравдугаар сарын 4 — Дэлхийн Банкны энэ удаагийн ээлжит тайланд Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн эдийн засгийн өсөлт ирэх гурван жилд тогтвортой хадгалагдах төлөвтэй байгааг онцоллоо.
Гэсэн хэдий ч энэ бүс нутгийн орнуудын эдийн засагт эрсдэл нүүрлэсээр байгаа учраас санхүүгийн болон төсвийн эмзэг байдлыг бууруулах арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх нь зүйтэйг санууллаа. Урт хугацаандаа уг бүс нутгийн орнууд дэд бүтцийн тэгш хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, санхүүгийн системийн дархлааг сайжруулах замаар тогтвортой бөгөөд хүртээмжтэй өсөлтийг бий болгох шаардлагатайг мөн уг тайлан дурджээ.
Энэ удаагийн Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн эдийн засгийн тайланд Хятадын эдийн засагт хийгдэж буй бүтцийн өөрчлөлт алгуур үргэлжлэх бөгөөд энэ жил тус улсын эдийн засаг 6.7 хувь, ирэх 2017 онд 6.5 хувь, 2018 онд 6.3 хувийн өсөлттэй байхаар байгаа нь өсөлт харьцангуй тогтвортой байхыг илтгэж байна гэжээ. Бүс нутгийн бусад орны хувьд өсөлт мөн тогтвортой байх бөгөөд оны эцэст 4.8 хувьтай гарахаар байна. Ирэх онд бага зэрэг өсч 5 хувь болох бол 2018 онд 5.1 хувьтай байх төлөвтэй байна.Зүүн Азийн хөгжиж буй орнуудын эдийн засгийн өсөлт энэ онд дунджаар 5.8 хувиар, 2017-2018 онд 5.8 хувиар өсөх төлөвтэй байна.
Дэлхийн Банкны Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутаг хариуцсан дэд ерөнхийлөгч, хатагтай Викториа Кваква хэлэхдээ “Дэлхийн эдийн засгийн идэвхжил сул байгаа, мөн гадаад эрэлт саарсан хэдий ч уг бүс нутгийн орнуудын эдийн засгийн өсөлтийн төлөв өөдрөг хэвээр байгаад бүс нутгийн орнуудын дотоод эрэлт болон хөрөнгө оруулалт тогтвортой байгаа нь голлон нөлөөлж байна” гэжээ. “Урт хугацааны зорилт нь өсөлтөө хадгалах, илүү хүртээмжтэй эдийн өсөлтийг бий болгох явдал бөгөөд орлогын ялгаатай байдлыг бууруулах, төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх нь чухал юм (Ялангуяа Хятад улс); Мөн уг бүс нутгийн хувьд дэд бүтцийг сайжруулах; хүүхдийн хоол тэжээлийн дутагдлыг арилгах болон санхүүгийн системийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд технологийг дэвшлийг ашиглах зэрэг нь чухлаар тавигдаж байна” гэжээ.
Дэлхий даяараа худалдааны идэвх суларч, хөгжиж буй ихэнх орны эдийн засгийн төлөв буурах хандлагатай байгаа, мөн өндөр хөгжилтэй орнуудын өсөлт саарч байгаа өнөөгийн нөхцөлд энэхүү тайланд Зүүн Ази, Номхон Далайн бүс нутгийн орнуудын эдийн засгийн ирээдүйн төлөв, хандлагын талаар дэлгэрэнгүй дүн шинжилгээг танилцуулжээ. Уг бүс нутгийн ихэнх орны хувьд дотоод эрэлт тогтвортой байх төлөвтэй байна. Түүхий эдийн үнэ төдийлөн өсөхгүй, доогуур байхаар байгаа нь импортлогч орнуудад давуу тал бий болгож, ихэнх улс инфляциа нам түвшинд барих боломжийг олгож байна.
Хятад улсын хувьд эдийн засгийн бүтэц нь хэрэглээ, үйлчилгээ болон нэмүү өртөг илүү шингэсэн үйлдвэрлэлд шилжиж, аж үйлдвэрийн хэт идэвхжлийн үе нь буурч байгаа нь эдийн засгийн өсөлтийг сааруулахаар байна. Гэвч хөдөлмөрийн зах зээлийн идэвх сул байгаа нь орлого, хувийн хэрэглээний өсөлтөд нөлөөлөхөөр байна.
Энэ бүс нутгийн томоохон эдийн засагтай орнууд дундаас Филлипиний эдийн засгийн өсөлт эерэг төлөвтэй байгаа бөгөөд энэ онд өсөлт нь 6.4 хувь байхаар байгаа бол Вьетнамын эдийн засаг ган гачгаас шалтгаалан саарах төлөвтэй ч ирэх онд 6.3 хувь болж сэргэхээр байна. Индонезийн хувьд алгуур өсөх бөгөөд өнгөрсөн 2015 онд эдийн засгийн өсөлт нь 4.8 хувь байсан бол 2018 онд 5.5 хувьд хүрэхээр байгааг уг тайланд дурджээ. Гэхдээ энэ нь хөрөнгө оруулалтын орчныг сайжруулах, орлогоо өсгөх бодлогын үр дүн болон хөрөнгө оруулалт сэргэхээс хамаарахаар байгаа юм. Харин Малайз улсын хувьд өмнө байсан өсөлт огцом саарахаар байгаа бөгөөд өнгөрсөн 2015 онд 5 хувьтай байсан бол энэ онд 4.2 хувьд хүрч буурах хандлагатай. Учир нь, газрын тос болон аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний экспортын гадаад эрэлт сул байгаа нь өсөлт ийнхүү саарахад голлон нөлөөлөхөөр байна.
Бүс нутгийн жижиг орнууд дундаас түүхий эдийн экспортоос хамааралтай улсуудын эдийн засаг огцом саарахаар байна. Тухайлбал, Монгол улсын эдийн засаг энэ онд зөвхөн 0.1 хувиар өсөх төлөвтэй байгаа ба өнгөрсөн 2015 онд 2.3 хувьтай байсан юм. Өсөлт ингэж саарахад түүхий эдийн экспорт хумигдсан, өрийн хяналт суларсан зэрэг шалтгаан голлох нөлөөг үзүүлэхээр байна. Папуа Шинэ Гвиней улсын эдийн засгийн өсөлт энэ онд 2.4 хувиар өсөх төлөвтэй байгаа нь 2015 оны 6.8 хувьтай харьцуулахад мөн огцом саарсан үзүүлэлт юм. Энэ нь зэс, байгалийн шингэрүүлсэн хийн үйлдвэрлэл буурсан, эдгээр бүтээгдэхүүний дэлхийн зах зээлийн үнэ унаснаас голлон шалтгаалав. Эсрэгээр Кампуч, Лаос болон Мьянмар улс өсөлтөө тогтвортой хадгалахаар байна.
Дэлхийн Банкны Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутаг хариуцсан ахлах эдийн засагч ноён Судир Шетти хэлэхдээ “Ирээдүйн өсөлтийн өөдрөг төлөв ажиглагдаж байгаа ч уг бүс нутагт зарим томоохон эрсдэл байсаар байна. Дэлхийн санхүүгийн зах зээлийн идэвх суларч, дэлхийн эдийн засгийн өсөлт үргэлжлэн саарахаар байгаа болон Хятадын эдийн засгийн идэвхжил таамагласанаас хурдтай буурч байгаа зэрэг нь уг бүс нутгийн эдийн засгийн дархлаанд бэрхшээл болохоор байна” гэжээ. Мөн тэрбээр “Дээрх тодорхой бус байдал нь бодлого боловсруулагчдад сүүлийн жилүүдэд хуримтлагдсан санхүүгийн болон төсвийн эмзэг байдлыг бууруулах зайлшгүй шаардлага байгааг харуулж байна” гэжээ.
Хятад улсын хувьд компанийн засаглалд хийж буй шинэчлэлээ гүнзгийрүүлэх, зээлийн хэмжээний өсөлтийг хянах зэрэг нь эн тэргүүнд авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээ юм. Мөн түүнчлэн бүс нутгийн бусад томоохон эдийн засгийн дотоод болон гадаад санхүүгийн эрсдлийг бууруулах; ялангуяа түүхий эд экспортлогч орнуудын хувьд төсвийн нөөц боломжоо хадгалах, орлогын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх нь чухал юм. Мөн Монгол болон Тимор Листе зэрэг орны хувьд төсвийн тогтвортой байдалд учирч буй эрсдлийг бууруулахад анхаарах нь зүйтэй байна.
Уг тайлан нь урт хугацаанд хүртээмжтэй өсөлтөд чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлэхэд анхаарах шаарлагатай дөрвөн гол зүйлийг зөвлөжээ. Нэгдүгээрт, Хятад улсын хувьд өнгөрсөн хугацаанд орон нутагт төрийн үйлчилгээг нэмэгдүүлэх замаар ядуурлыг бууруулахад олсон ололт амжилтаа хадгалах, ялангуяа хот уруу чиглэсэн шилжилт хөдөлгөөнийг бууруулахад анхаарах.
Хоёрдугаарт, бүс нутгийн бусад орны хувьд төсвийн зардлыг тэнцвэржүүлэх, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг нэмэгдүүлэх, улсын хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг сайжруулах замаар дэд бүтцээ сайжруулах шаардлагатай байна.
Гуравдугаарт, олон хүнийг хамарч буй хоол, хүнсний дутагдлыг багасгахад бодлого боловсруулагчид анхаарлаа хандуулах шаардлагатай. Энэ бүс нутгийн олон оронд хангалттай хэмжээний тэжээллэг хоол хүнс хэрэглэж чадахгүй байгаа хүүхдийн хувь ядуу өрхүүд төдийгүй чинээлэг өрхүүдэд ч өндөр түвшинд байгаа нь эрүүл мэндийн ноцтой асуудлыг үүсгэх эрсдэлтэй юм. Уг тайлан нь уг бүс нутгийн орнуудын хувьд бага насны хүүхдийн хөгжлийн хөтөлбөр, тэжээллэг хоол хүнсээр хангах арга хэмжээ авахыг зөвлөжээ.
Эцэст нь буюу дөрөвдүгээрт, санхүүгийн үйлчилгээг сайжруулахад технологийн дэвшлийг ашиглах, санхүүгийн салбарын дархлааг сайжруулахад анхаарахыг зөвлөжээ. Уг бүс нутагт технологийн салбар өндөр хөгжсөн, тэр дундаа үүрэн телефоны салбар өндөр хөгжсөн. Энэ дэвшлийг санхүүгийн үйлчилгээнд түлхүү ашиглахад анхаарах шаардлагатай. Санхүүгийн салбарын хөгжлийн үр шимийг иргэд хүртэхийн тулд бүс нутгийн орнууд хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах, хэрэглэгчийн эрх ашгийг бэхжүүлэхэд анхаарах нь зүйтэй.
Зүүн Ази, Номхон Далайн бүс нутгийн тайлан нь уг бүс нутгийн эдийн засгийн талаарх дэлгэрэнгй тайлан бөгөөд жилд 2 удаа доорх цахим хаягт нийтлэгддэг https://www.worldbank.org/eapupdate
