BAĞLAM
TÜRKİYE | 2023 |
Nüfus, milyon | 85,8 |
GSYH, cari milyar ABD$ | 1,024,5 |
Kişi Başına Düşen GSYH, cari ABD$ | 11,938,8 |
Doğumda Yaşam Beklentisi, yıl | 76 |
IMF’e göre Türkiye 2023 itibariyle 1.024 milyar dolarlık GSYH’sı ile dünyanın 17’nci büyük ekonomisidir. OECD ve G20 üyesi olan Türkiye, resmi kalkınma yardımları (ODA) bakımından giderek daha fazla önem kazanan bir donör ülkedir.
Türkiye 2006 ve 2017 yılları arasında iddialı reformlar uygulayarak ülkenin üst orta gelir statüsünün daha üst seviyelerine ulaşmasına ve yoksulluğu azaltmasına olanak tanıyan yüksek büyüme oranları elde etti. 2002 ile 2022 yılları arasında ortalama %5,4 olarak gerçekleşen reel gayrısafi yurtiçi hasıla (GSYH) artışı, kişi başına düşen gelirin (reel bazda) aynı dönemde iki kattan daha fazla artmasını sağladı. Büyümenin beraberinde yoksulluk da hızlı bir şekilde azaldı; günlük 6,85 ABD$’lık yoksulluk sınırının altında yaşayan insanların oranı olarak hesaplanan yoksulluk oranı 2007 ile 2021 arasında yarıdan fazla azalarak %20’nin üzerindeyken %7,6’ya indi.
Türkiye'nin kaydettiği ilerlemeleri koruyabilmesi ve devam ettirebilmesi için, ekonomik dayanıklılık, yoksulluk, kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik gibi önemli zorlukları aşması gerekmektedir. Bunların arasında, COVID sonrası dönemdeki zorlu makroekonomik ortamın ve 2010'ların ortalarından bu yana üretkenlikte gözlenen düşüş eğiliminin öne çıktığı bir tabloda ekonomik büyümeyi canlandırmak kilit önem taşımaktadır. Öte yandan, ekonomik büyüme devam etse de, artan eşitsizlikler nedeniyle yoksulluk oranlarındaki düşüş 2016'dan bu yana ivme kaybetmiş durumdadır. Çevre alanında, Türkiye'nin sanayi tabanı ve taşımacılığı büyük ölçüde karbon yoğun proseslere ve fosil yakıtlara dayanmaktadır. Bu durum, Avrupa Birliği'nin yakında uygulamaya girecek olan Sınırı Karbon Düzenleme Mekanizması ışığında hem zorluklar hem de fırsatlar sunmaktadır ve AB'nin Türkiye’nin ihracatı için büyük bir pazar olarak oynadığı rol dikkate alındığında kritik öneme sahip bir husus olarak öne çıkmaktadır. Son olarak, Türkiye'nin kendine özgü coğrafi ve sosyoekonomik koşulları, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı kırılganlığını önemli ölçüde arttırmakta, dolayısıyla kapsamlı uyum önlemlerine duyulan ihtiyacı daha da önemli kılmaktadır.
Türkiye 2023'te meydana gelen depremin etkileri ortadan kaldırmak için çalışmalar yapmaktadır. Meydana gelen 7,8 ve 7,5 büyüklüğündeki depremlerin ardından, binlerce artçı sarsıntı ve 20 Şubat'ta 6,7 büyüklüğünde bir başka deprem daha gerçekleşmiştir. Resmi istatistiklere göre bu depremler 50.000'den fazla insanın hayatını kaybetmesine, 107.000 kişinin yaralanmasına, 1,9 milyon konutun hasar görmesine veya yıkılmasına ve iki milyonu barınmaya ihtiyaç duyan 3,3 milyon insanın yerinden olmasına yol açmıştır. Türkiye Hükümeti'nin AB, Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Bankası Grubu'nun desteğiyle yaptığı değerlendirmede, depremlerle ilgili iyileştirme ve yeniden inşa ihtiyaçları yaklaşık 81,5 milyar dolar olarak tahmin edilmiştir. Nüfusun yaklaşık %70'inin birinci ve ikinci derece deprem bölgesinde yaşadığı düşünüldüğünde risk seviyeleri halen yüksektir.
Mayıs 2023’te gerçekleştirilen seçimlerin ardından yeni göreve getirilen ekonomi ekibi, başta yüksek enflasyon olmak üzere geçmişteki makroekonomik dengesizlikleri ele almaya yönelik kapsamlı bir dizi politikayı uygulamaya koydu. O tarihten bu yana Türkiye makroekonomik stratejilerini normalleştirme yolunda ilerlemektedir. Ülke 2023 yılında % 4,5 oranında güçlü bir ekonomik büyüme kaydetti. Ancak bu büyüme hızının 2024 yılında % 3,0'a düşmesi, ancak sonraki yıllarda daha güçlü bir şekilde yeniden hızlanması beklenmektedir. Yüksek enflasyon, düşük üretkenlik artışı, düşük işgücüne katılım oranı ve istihdam düzeyleri ile zayıflayan doğrudan yabancı yatırım dahil olmak üzere, potansiyel büyümeyi sekteye uğratan uzun süredir devam eden makro ve yapısal zorluklar, sürdürülebilir ekonomik büyümeyi hızlandırmaya yardımcı olacak sağlam mali önlemler ve iddialı yapısal reformlar gerektirecektir.
Son Güncelleme: 09 Nisan 2024
